Kara delikler evrenin en büyük gizemlerinden… Geçtiğimiz aylarda bilim insanlarından bir kara deliğin fotoğrafının çekilmesinin ardından bu esrarengiz nesnelere dair yeni bir haber daha geldi. Şimdiye kadar gözlemlenen en büyük kara delik, Dünya’dan yaklaşık 700 milyon ışık yılı uzaklıkta bulundu. Güneşin kütlesinden 310 milyon kat büyük olduğu belirlenen kara delik, güneş sistemindeki bütün uyduları yutabilecek nitelikte.
Şimdiye kadar gözlemlenen en büyük kara delik, Dünya’dan yaklaşık 700 milyon ışık yılı uzaklıkta bulundu. Holmberg 15A adındaki bir galaksi kümesinin ortasında keşfedilen kara deliğin, etrafından yıldızların dolandığı en büyük kara delik olduğu kaydedildi. Söz konusu kara delik o kadar büyük ki, gökbilimciler bu yılın başlarında çok daha küçük bir kara deliği görüntüleyen aynı radyo teleskop dizisi tarafından görüntülenebileceğini düşünüyor.
Galaksi dinamiğine dayanarak yapılan hesaplamada, Holm 15A kara deliğinin güneşin kütlesinden 310 milyon kat büyük olduğu ifade edildi. Bilim insanları bu hesaplamanın ilk defa dolaylı ölçüm metoduyla tespit edildiğini kaydediyor. Almanya’daki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’ndeki Kianusch Mehrgan’a göre Holm 15A’nın süper kütleli kara deliği, bugüne kadar yalnızca en büyük olan değil, aynı zamanda beklenenden dört ila dokuz kat daha büyük. Üstelik Holm 15’in güneş sistemindeki bütün uyduları yutabilecek büyüklükte…
Merkezdeki solukluk sıra dışı
Holm 15A adı verilen söz konusu galaksi, Kuzey ve Güney Yarımküre’de görülebilen, Abell 85 adlı bir gökada kümesinin en parlak üyesi ve 1937’de İsveçli gökbilimci Erik Holmberg tarafından keşfedildi. Bu mesafedeki galaksiler, Hubble Uzay Teleskopu’nun 1990’da piyasaya sürülmesine ve yeni dev teleskopların inşasına kadar detaylı bir şekilde incelenemedi. Bu tarihten sonra yapılan incelemelerde ise astronomlar, Holm 15A’nın sıra dışı olduğunu hemen anladı. Holm 15A’yı sıra dışı yapan ise galaksinin merkezinin soluk olmasıydı. Bilim insanları tarafından çalışmalar gösterdi ki çekirdeğin loş olmasının sebebi, etrafındaki yıldızları yiyen ya da galaksinin dış bölgelerine fırlatan süper kütleli bir kara delik tarafından domine edilmesiydi. Kara deliğin keşfi ise bu şekilde gerçekleştirilmiş oldu.
Yeni bir fotoğraf karesi mi gelecek?
Bu yılın başlarında, gökbilimciler sekiz radyo teleskopu (Event Horizon Teleskopu) dizisini kullanarak bir kara deliğin ilk defa fotoğrafını çekmeyi başarmışlardı. Yeni keşfedilen kara delik gökyüzünü 18 ± 3,7 mikrosaniyelik bir alanda dolduruyor, bu yüzden Event Horizon Teleskobu ile görüntülenebilmesi mümkün… Nitekim Mehrgan “Holm 15A’nın süper kütleli kara deliği doğrudan görüntüleme için aday bir sistem” diyor. Bilim insanları, kara deliğin tam olarak nasıl oluştuğunu anlamaya çalışmak için daha karmaşık ve ayrıntılı modelleme yapmaya ve sonuçlarını gözlemleriyle karşılaştırmaya devam etmeyi planlıyor.