Helsinki Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından geliştirilen bir bilgisayar, düşünceleri tahmin ediyor, hatta bununla da kalmayarak beyin sinyallerine göre görüntüler oluşturuyor. Yapılan çalışmalar sonucu ise oldukça başarılı zira, bilgisayarın oluşturduğu görsellerin katılımcıların düşündükleriyle yüzde 83 doğrulukla artan bir eşleşme sağladığı görüldü.
Öyle bir bilgisayar düşünün ki, beyin işlevini izleyerek bir kişinin ne düşündüğünü hayal edebiliyor hatta sonuçları görüntü olarak sunabiliyor. Helsinki Üniversitesi’ndeki bilim insanları işte bu özelliklere sahip bir bilgisayar geliştirdi. İnsan yaratıcılığını desteklemenin yanı sıra psikoloji ve bilişsel sinirbilimde de kullanılabilecek olan teknik, bir bilgisayarın insan beyni sinyallerini izleyerek görsel algıyı modelleyebiliyor.
Yüzde 83 doğrulukla artan bir eşleşme
Söz konusu teknik, yeni bir beyin-bilgisayar arayüzüne dayanıyor. Bundan önceki çalışmalarda benzer beyin-bilgisayar arayüzleri, beyinden bilgisayara tek yönlü harfleri hecelemek veya bir imleci hareket ettirmek gibi tek yönlü bir iletişim gerçekleştirebiliyordu. Yeni çalışma ise hem bilgisayarın bilgi sunumunun hem de beyin sinyallerinin yapay zeka yöntemleri kullanılarak aynı anda modellendiği ilk çalışma olarak dikkat çekiyor.
Araştırmacıların “nöroadaptif üretici modelleme” adını verdiği tekniğin etkinliğini değerlendiren çalışmaya 31 gönüllü katıldı. Deneklerden, yaşlı görünen veya gülümseyen yüzler gibi belirli özelliklere konsantre olmaları istendi. Katılımcıların hızla sunulan bir dizi yüz görüntüsüne baktığı esnada çekilen EEG’ler (Elektroensefalografi) gerçek beyinlerden esinlenilerek geliştirilmiş bir algoritmaya (yapay sinir ağı) iletildi. Söz konusu ağ, beyinlerin, katılımcıların aradığıyla eşleşen herhangi bir görüntüyü saptayıp saptamadığını belirledi. Son olarak, bilgisayarda oluşturulan görüntüler katılımcılar tarafından değerlendirildi ve bilgisayarın oluşturduğu görseller, katılımcıların düşündükleriyle yüzde 83 doğrulukla artan bir eşleşme sağladı.
Bilgisayar yardımcınız olabilir
Helsinki Üniversitesi’nde araştırmacı olan Tuuka Ruotsalo, yaptığı açıklamada, “Teknik, insanın verdiği doğal tepkilerle bilgisayarın yeni enformasyon oluşturma becerisini birleştiriyor. Eğer bir şey çizmek veya resmetmek istiyorsanız ve bunu yapma yetiniz yoksa bilgisayar hedefinize ulaşmanızda size yardımcı olabilir” diyerek bilgisayarın yalnızca, dikkat odağını gözlemleyip, ne yaratmak istediğinizi tahmin edebileceğini söylüyor.
Kıdemli Araştırmacı Michiel Spapé ise tekniğin düşünceleri tanımadığını aksine zihinsel kategorilerle sahip olunan ilişkilere yanıt verdiğini söyleyerek “Böylece, bir katılımcının düşündüğü belirli bir ‘yaşlı kişinin’ kimliğini bulamazken, yaşlılıkla neyi ilişkilendirdiklerine dair bir anlayış kazanabiliriz. Bu nedenle, sosyal, bilişsel ve duygusal süreçler hakkında fikir edinmenin yeni bir yolunu sağlayabileceğine inanıyoruz” diyor.
Araştırmacılar ayrıca, bu gelişmenin kreatif üreticilere yardımcı olmanın yanı sıra insanların bir şeyleri nasıl algıladığını daha iyi anlamak için kullanılabileceğini düşünüyor.
